Waar komen al die vreemde angsten toch vandaan? (En hoe kom je er vanaf?)

Ik wil niet perse een discussie, maar dingen duidelijk uitleggen. Hoewel de kwaliteit van mijn bijdragen niet altijd de kwaliteit heeft waarnaar ik doorgaans streef, wat vooral te wijten is aan tijdgebrek.

Toch nog even dit:
In de pure definitie van een emotie is angst als buitennormale respons op een normale stimilus geen emotie, maar een zenuwimpuls. Om de impuls te legitimeren, vult het zenuwstelsel zelf de stimilus in.
In dat opzicht spreken we ook niet van stress in positief opzicht. Wanneer jij schrijft dat angst ook een drijfveer is, dan heb je gelijk wanneer het een emotie is die het lichaam aanzet zich optimaal aan de realiteit te conformeren. Bij angst in de context van deze site is dat niet het geval. Hier is de angst compleet uit de lijn met de werkelijkheid en daarom dat het confliceert in iemands leven.

Verder nog even over de ademhaling. Het is niet zo dat we door op de ademhaling te letten, men zich van een angstreactie kan verlossen. Behalve de ademhaling sturen naar de buik is het belangrijk ieder ingrijpen buiten beschouwing te laten. Mensen met stress en angst -de SOSOH's (stressed out, survival oriented humans)- hebben compulsieve neigingen en ingrijpen in een autonoom proces conflicteert. Daarbij kun je de admehaling sturen zonder erop te letten, door een goede kijkgewoonte aan te leren. Want je ademhaling reguleren kan alleen door het ontspannen van de ogen. Probeer maar eens ontspannen te gaan ademenen met je wijd ogen open en je oogspieren gespannen.

Ik reageer hier zonder voetnoten en dat betekent dat je alles op mijn woord zou moeten aannemen. Ik heb geen tijd om bij iedere opmerking de ondersteunende literatuur erop na te slaan. Maar als je wilt, wil ik best een lijst doormailen van interessante boeken. Over leerontwikkeling en het belang van kijken, houding en beweging kan ik je vast het boek 'Smart Moves' van Carla Hannaford (neurobiologe) aanbevelen. Het is wat algemeen, maar het is wel een goed geschreven en goed onderbouwd boek. Hierin schrijft zij ook over de relatie tussen kijken/ visuele ontwikkeling en stress c.q. neurologische ontwikkeling.

Groet, N.

Edwin, je schrijft: "Angst is een emotie en geen gewoonte." Joseph O'Connor, Paul McKenna en Richard Bandler (toch de namen in NLP) omschrijven angst (in de context van een abnormale reactie op een normale stimulus) als 'Anxiety is the result of a stimulus that has become habitual'. en 'Behavioural conditions that are repeated over and over again until they become habitual' (Paul McKenna, NLP-trainer en partner van Richard Bandler). Ik begrijp je zin dan ook niet zo goed, begrijpende dat je NLP-er bent. Of hang je een andere theorie aan?

Voorts zeg je dat het wat simplistisch is om te zeggen dat houding, beweging en kijkgewoontes de respons triggeren (of dat veranderingen daarin niet belangrijk zijn). Dit is zo tegen de algemene opvattingen binnen NLP, dat ik je opmerking niet begrijp. Houding is een belangrijk onderdeel van de strategie in de tot standkoming van een gemoedstoestand (wat angst, stress en depressies bijv. zijn). Staren is een kijkgewoonte die veel mensen hebben, terwijl is aangetoond dat het stress veroorzaakt en neurale ontwikkelingen/ processen remt.

Stress activeert de amygdala (omdat staren stimuli blokkeert en het lichaam beperkte omgevingsfeedback krijgt), de amygdala koppelt dat aan omgevingsstimuli en zo kan iemand een angststoornis krijgen door stressactivatie (waarbij de angstknop op 'aan' blijft staan, maar de angst bijv. koppelen aan het zien van een knoop. Dit is hetzelfde als Pavlov ontdekte met zijn honden en hoe we heel veel gewoontes (onbewust) aanleren, waarvan de werkelijke oorzaak zo vertekend is dat deze niet meer is te achterhalen).

Bewegingsprocessen zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen. Sterker nog, zonder beweging geen impulsen om te groeien en leer- en geheugenprocessen in de hersenen te kapselen ('Smart Moves' - Carla Hannaford, neuro- en ontwikkelingsbiologe). Houding, motoriek en kijkgewoontes zijn elementen waarbinnen Mind Tuning veel aandacht wordt besteed en een essentieel onderdeel zijn van het snelle herstelproces dat met de methodiek wordt bereikt.

Een emotie is een reactie van het lichaam om zich te conformeren aan de omgeving. Wanneer de reactie uit de pas loopt met de 'werkelijkheid' is er sprake van een verstoring en niet van een emotie in de zuivere vorm. De oorzaak ligt dan in een breed patroon van bewuste en onbewuste handelingen, die de emotionele reactie onterecht legitimeren, activeren en in standhouden op basis van een aangeleerd en zich herhalend patroon en op basis van foute stimuli. Het lijkt me al met al meer dan redelijk om angst een gewoonte te noemen, dat is aangeleerd. Iets wat je hebt geleerd te doen, leer je niet af met medicijnen. Het is niet logisch om anders te denken.

Mensen die stoppen met het slikken, krijgen haast altijd de klachten terug. Soms in lichtere mate, maar toch is de 'gewoonte' slechts onderdrukt geweest en niet 'genezen'. Veel mensen ondergaan een lange lijdensweg om af te kicken. Meestal alleen al uit angst dat de angst terugkeert. Hoe tegenstrijdig is dat?! Medicatie legitimeert hierdoor zijn eigen bestaan alleen maar, omdat men bang is dat de angst terugkeert. Het is zo tegenstrijdig en contraproductief, zeker wanneer je beseft dat met een beetje inspanning en voetenwerk zelfs de meest hardnekkige angstklachten snel zijn te verhelpen. Zoals ik vaak zeg: eerder in dagen dan in weken.

Voor de goede orde: ik ben niet altijd tegen psychofarmaca. Ik ben altijd tegen psychofarmaca bij angstklachten. Angstpatienten vormen een grote groep medicatieverslaafden en blijven daarmee in een vicieuze cirkel die erg veel stress met zich meebrengt. Verslavingsgedrag activeert de angst weer en is daarbij debet aan lage eigenwaarde, wat ook weer een angstveroorzaker is, enz. Het is daarbij allemaal gebaseerd op pseudo-wetenschappelijke veronderstellingen, enz. Ik adviseer nadrukkelijk van medicatie af te blijven bij angstklachten (en slechts een heel, heel enkele keer uitgezonderd).

Beste Edwin,

Angst is een emotie en een angststoornis (ik noem het bij voorkeur een angstconditie) is een aangeleerd gedragspatroon (volgens exact hetzelfde mechanisme als dat we gewoontehandelingen leren!!). Allereerst is alles waarvoor we bang zijn, aangeleerd, behalve de angst om te vallen en de schrikreflexen.

Een angstconditie ontstaat uit een combinatie van factoren. Maar die alle leiden tot het aanleggen van structuren in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor onbewuste gedachteprocessen. Dit systeem is het autonome zenuwstelsel. Het is verantwoordelijk voor de controle van automatische lichaamssystemen zoals de controle van de organen, de ademhaling, bloedcirculatie en de spijs-vertering. Maar het is ook verantwoordelijk voor geheugen, informatieverwerking (leren) en instinctieve reacties.

Wanneer we iets leren, of het nu positief is - zoals het leren van een nieuwe taal of autorijden -, of negatief - zoals het ontwikkelen van een fobie of een (andere) slechte gewoonte, zijn in alle gevallen dezelfde processen in de hersenen actief. Ons lichaam herstructureert nieuwe neurale verbindingen, welke de manier waarop we informatie verwerken veranderen. Deze processen resulteren in andere reacties op normale stimuli.

Ervaringen en vooral de emotionele beleving ervan worden opgeslagen in de emotionele circuits in een deel in de hersenen, de amygdala genaamd. Deze registreert en bewaart de volledige emotionele beleving van een gebeurtenis. Hieruit kan een angstgewoonte ontstaan welke kan leiden tot angststoornissen die geactiveerd worden doordat bepaalde prikkels (associaties) een emotionele reactie uitlokken en deze in onze bewuste aandacht brengen (aangeleerde angstreactie).

De symptomen van angst, hoewel ze uiterst onprettig zijn, zijn niets meer dan ongepaste reacties op normale stimuli, reacties die zijn gevormd door misleidde en veranderde structuren in de hersenen.
De symptomen die we ervaren tijdens angstmomenten zijn SENSATIES, zenuwimpulsen die de verschillende vormen waarin angstklachten zich manifesteren, veroorzaken. Wanneer er geen echte bedreiging is, vult het zenuwstelsel de prikkels zelf in, door bijv. door ze te koppelen (associeren) aan bepaalde plaatsen, dieren, voorwerpen, enz. Door herhaling worden de associaties versterkt als stimuli. Dit proces heet operante conditionering en dit mechanisme is -nogmaals- hetzelfde waarop we iedere gewoontehandeling leren!!

Door herhaaldelijk je angstgedrag te oefenen en op de voorgrond van je bewustzijn te brengen, bijv. door er uitvoerig over te spreken, oplossingen zoekt, enz., versterk je de reacties van de amygdala totdat het nieuw niveau van angst als normaal beschouwt. NLP verzakt de stimulus door het proces te onderbreken en te veranderen. Omdat mensen onder stress energiezuinig informatie verwerken en tegelijk de amygdala de herkenningskenmerken van de 'bedreiging' opslaat, draait men een vertekende film (perceptie) mee in de wereld waarop ze naar de wereld kijken (waardoor deze anders binnenkomt dan ie werkelijk is) en door dit te veranderen, kun je iemand heel snel een fobie afleren (maar zo makkelijk gaat het niet bij ALLE angstcondities, zoals dwangklachten). Dit is wat Mind Tuning en NLP doen (ikzelf ben gecertificeerd Minid Tuning-coach en heb daarnaast ruime ervaring met hypnose en NLP).

Medicatie onderdrukt alleen de zenuwimpulsen en de fysieke effecten ervan. Dat kan verlichting geven en enig therapeutisch effect hebben (zoals ik al eerder schreef). De effecten op andere processen zijn echter niet te onderschatten. Daarbij is het wezenlijke effect bewezen gering. Ik laat me niet in met propaganda, maar met gezond verstand. De biochemie in de hersenen is niet iets om mee te rommelen en helemaal niet om haast willekeurig bij in te grijpen. Je verwijt mij generaliserend te zijn. Besef dan vooral dat medicatie haast willekeurig wordt voorgeschreven, zonder objectieve metingen, bloedwaardes te bepalen enz. Zie ook www.metzelf.nl, een organisatie van artsen en wetenschappers die eveneens in een stichting strijden tegen psychofarmaca en sterke argumenten opvoeren tegen de psychiatrische behandelingen.

Dat de houding en kijkgewoontes een effect hebben op de activatie van de HPA-as (stressrespons van het lichaam die leidt tot de vecht-/ vluchreactie) is evident. De amygdala herleert zich steeds opnieuw wanneer impulsen niet worden onderbroken door andere gedragspatronen. Leren doen we namelijk niet alleen met onze hersenen, maar in combinatie met ons hele lichaam (en ons lichaam is voor een groter deel betrokken mee emoties en gedachteprocessen dan algemeen erkend, maar er is voldoende wetenschappelijke info beschikbaar om dit te ondersteunen). Alleen door beweging activeren we emotie (is ook erkend binnen NLP: drie-eenheid van houding, focus (betrokkenheid van het visuele systeem) en taal). Patronen en impulsen doorbreken kunnen we door aansturing vanuit de neocortex en zo richting geven aan nieuwe gedragsvormen, die aanzetten tot het aanleren van een nieuw, niet-angstig gedragspatroon.

Je kunt kritiek hebben op mijn bijdragen, maar ik verzeker je dat ik mijn huiswerk wel heb gedaan en dagelijks alles volg wat er op dit gebied bekend wordt. Ik put daarbij uit persoonlijke ervaringen en uit mijn werk als trainer/ coach.

Groet, N.

Beste Bianca en Linda,

Hoe angsten ontstaan en hoe het angstmechanisme werkt, is erg diepgaand onderzocht. Angst is een geconditioneerde (aangeleerde) reactie op een normale stimulus. Het is een gewoontepatroon die conflicteert met delen van je hersenen. Omdat het een aangeleerde reactie is, verdwijnt deze niet door het slikken van een pil. Zo bestaat er ook geen pil die jou kan afleren om te kunnen fietsen, om nagels te bijten, enz. Het enige dat medicijnen kunnen bieden (en al te vaak slaat dat nog niet aan), is de onderdrukking van bepaalde symptomen, waardoor je makkelijker afleiding zoekt in plaats van de hele dag bezig te zijn met je angst (dat is laatste is wat de conditie alleen maar versterkt).

Echter, de enige manier om echt van je angst af te komen, is je zenuwstelsel dusdanig in beweging te krijgen dat het zichzelf corrigeert. Daar bestaan een aantal strategieën voor die goed werken, maar medicijnen en de meeste therapievormen halen dat resultaat niet. Een goed boek over de plasticiteit van de hersenen en dat de hersenen zichzelf met name herstructureren door nieuwe impulsen en het structureel toepassen van nieuwe gedragsstructuren, en dus nooit door medicijnen, is het boek 'Mind and the Brain' van de bekende neuropsychiater Jeffrey Schwartz. Als psychiater is hij niet tegen medicatie (hij ziet ze als zwembandjes), maar hij erkent wel openlijk dat ze niet genezen en dat alleen door het gedrag te sturen angst is te genezen.

Op YouTube staan een paar leuke informatieve video's over de gevaren van medicijnen en het immense leed dat ermee wordt aangedaan. Hoewel de farmaceutische industrie jaarlijks vele claims krijgt, verdienen ze zoveel aan de medicijnen en zijn ze oppermachtig. Maar het is bijna altijd zo, dat als er een positieve publicatie van een onderzoek naar buiten wordt gebracht, dit onderzoek (indirect) is ondersteund door de fabrikant zelf. In de jaren '80 werd de noodzaak van medicijnen omschreven in een metafoor: een mentaal probleem is ook een ziekte, zo werd gezegd, en er zijn medicijnen tegen. Alleen is een angststoornis geen ziekte!!! Je kunt niet meten of een pathologisch bewijs vinden dat iemand een angststoornis heeft. Of dat iemand een stofje tekort komt, wat ook metaforisch werd beweerd. Onderzoekers hebben het ontstaan van deze fabels herleid als slimme marketingverhaaltjes.

De oorzaken van bijna alle mentale problemen liggen in aangeleerde gedragsgewoonten of onderbrekingen in de ontwikkeling/ groei van de hersenen door bijv. als kind te weinig beweging hebben, te vroeg kinderen in een keurslijf waardoor motoriek en hersenen vertraagd ontwikkelen (daarom ook de explosieve toename in onze tijd: ons schoolsysteem is al jaren ontwikkelingsonvriendelijk) en omdat veel moeders tijdens de zwangerschap teveel adrenaline in het bloed hebben (stresshormoon). Kinderen worden zo al gestressed geboren en al vroeg leert de amygdala (onze angstregulator) een verhoogde activiteit van angst als normaal te herkennen. Gelukkig ontwikkelen we ons doorheen ons leven en zijn hersenen erg plastisch en veranderlijk, waardoor we veel problemen door nieuwe leerpatronen kunnen overkomen.

Nogmaals: je bent niet ziek en de oorzaken liggen elders. Bij angst is het vooral een patroon van aangeleerde gewoontes in gedrag (kijken, lichaamshouding, beweging) dat de boel aan de gang houdt (en het is dit dat conflicteert en de angstige gedachten oproept en niet andersom). Wanneer mensen zonder ingrijpen genezen, blijkt keer op keer dat mensen in een ander leefpatroon zijn geraakt, waardoor ze meer afleiding kregen, meer mentale en fysieke uitdaging hadden en tegelijk in een meer ontspannen of ordelijke leefsituatie kwamen. Hierdoor schakelde de angstthermostaat weer terug naar zijn normale inactieve niveau, omdat er niet langer voeding aan de activatie werd gegegeven.

Ik leg dit nu voor een laatste maal zo nadrukkelijk uit, omdat zovelen van alles najagen en iedereen geloven, terwijl in dit stuk de echte antwoorden liggen. Je kunt jezelf de schuld blijven geven dat je niet beter wordt, maar misschien hadden al die psychologen en psychiaters het ook al die tijd gewoon mis en hebben ze maar wat gedaan op basis van achterhaalde of ongefundeerde, politiek wetenschappelijke protocollen die jouw belang niet dienden. En zoals steeds duidelijker blijkt, wist/ weet men in de reguliere zorg geen antwoord op de meeste mentale problemen, incl. angst. Angst is aangeleerd en voor het afleren van oud gedrag/ aanleren van nieuw gedrag hoef je niet aangewezen te zijn op een psycholoog of arts voor de beste hulp.

Nogmaals: angst is geen ziekte, maar een slechte gewoonte. Leer de foutieve gewoontes af en het gaat weg. Ik heb er tien jaar misere voor doorstaan voordat ik het doorhad, maar sindsdien ben ik wel beter (en dat kan eerder in dagen dan in weken). Ik heb ook geen 'restanten', geen bijverschijnselen en ik hoef er niets voor te slikken. Ik kan me alleen verschrikkelijk opwinden (nog steeds) over al die fabels en verkeerde opvattingen.