Als piekeren de overhand krijgt

Banken aan het infuus, kelderende autoverkopen, huizenprijzen in vrije val, instortende wereldhandel en massaontslagen: het is crisis. Niet de tijd om zomaar fluitend door het leven te gaan, vinden velen. Mensen die dat wel doen, zijn naïeve dromers. Het is hoogtij voor piekeraars. Met hen mee treuren dan maar? Of toch liever positief blijven? Of dat piekeren helpt, is echter de vraag. Goed voor je gezondheid is het in ieder geval niet.

"Ik kan niet zonder wat gezonde stress op mijn werk, want dan presteer ik optimaal." Kent u dat zinnetje? Stress is iets wat erbij hoort in de moderne maatschappij, zoveel is duidelijk. We hebben het allemaal heel erg druk, de communicatie is supersnel, mailboxen zitten dagelijks vol, mobieltjes draaien overuren en alles moet vlug, vlugger, vlugst. Dat zet druk op de ketel. Helemaal als de werkgever zich ook nog eens in zwaar weer bevindt en de onderneming moet vechten voor lijfsbehoud en voortbestaan.

Logisch dat deze problemen vanuit het werk worden meegenomen naar huis. Als daar een uitlaatklep is, in de vorm van goede gesprekken met partner en huisgenoten, dan kunnen de opgebouwde stress en zorgen van de werkdag worden afgeschud. Is die mogelijkheid er niet of onvoldoende, dan gaat de dagelijkse portie stress lijken op een veer die steeds meer onder spanning komt te staan. Komen daar ook nog privézorgen bij over bijvoorbeeld de relatie, het gezin, de hypotheek en de financiën dan nemen de zorgen en daarmee het piekeren in hoog tempo toe. Overdag, maar vooral in de stille nachtelijke uren als problemen sowieso duizendmaal groter lijken dan ze zijn.

Een overmaat aan zorgen en stress kan op den duur leiden tot oververmoeidheid, overspannenheid en mogelijk een burn-out. De eerste signalen hebben bijna altijd te maken met wakker liggen en piekeren, zonder uit de zorgen te komen. Dat leidt tot gevoelens van verlammende machteloosheid, minder energie, opgebrand zijn. Tot steeds minder fut om zaken aan te pakken en tot échte oplossingen te komen.

Vaak gebeurt dit nog niet eens op het werk, maar in de vrije tijd. Ook het idee dat alles heel erg veel energie en boosheid kost, omdat alles wat voorheen normaal was nu steeds meer tijd en moeite lijken te kosten, zijn signalen dat er iets misgaat. Ondertussen neemt het piekeren steeds grotere vormen aan, lijden de stemming en het enthousiasme eronder en begint de directe omgeving van de burn-out-patiënt-in-spe de eerste alarmsignalen op te vangen.

'Meester over je gedachten'

Piekeren is iets heel anders dan zinvol nadenken en weloverwogen keuzes maken. Piekeren is rondjes draaien in je hoofd tot je er horendol van wordt; vooral 's nachts. Daarom los je met piekeren ook niets op. Bovendien is het ongelooflijk slecht voor je gezondheid. Al jaren geleden schreef een onbekende dichter:

"Een mens lijdt dikwijls 't meest Door 't lijden dat hij vreest Doch dat nooit op komt dagen. Zo heeft hij meer te dragen Dan God te dragen geeft."

Ondanks deze poëtische waarheid als een koe blijven we maar doorgaan met dat piekeren. Of liever: laten we toe dat het maar doorgaat. Het komt er dus op neer dat je 'ergens' een knop moet vinden waarmee je het piekeren kunt stoppen. Die knop is er, zo weet Pieter Frijters van Frijters Mindtuning BV in Waddinxveen.

Hij kan gerust als ervaringsdeskundige worden betiteld. Toen hij 21 jaar was begon hij als communicatietrainer, al snel gevolgd door het zelfstandig ondernemerschap als uitgever en grootaandeelhouder/directeur van Piton Equity en FITE Finance Consultants. Zijn ondernemersloopbaan kende hoge pieken en diepe dalen, armoede en rijkdom, verdriet en geluk, angst en vrijheid en tegenslag en succes. Kortom, alles wat menselijk is maar niet noodzakelijkerwijs in één mensenleven voorbij komt. Op een gegeven moment was er een druppel die de emmer deed overlopen en kwam het tot een heuse burn-out. Een ervaring die hem ertoe bracht om na zijn herstel het bedrijf Mindtuning® op te zetten.

Pieter Frijters is vandaag de dag bekend van allerlei artikelen en optredens in de media, heeft een indrukwekkende klantenlijst en publiceerde tot nu toe twee boeken: 'Van Fobie naar Vrijheid' (ISBN 90-295-1633-X) en 'Meester over je gedachten' (ISBN-13: 9789063053895). Beide verschenen bij uitgeverij Archipel in Amsterdam. Het laatstgenoemde boek gaat specifiek over piekeren. Het is een ideaal vertrekpunt voor een verhelderend vraaggesprek met iemand die de weg weet naar de knop om het vruchteloze en kwellende piekeren mee stop te zetten.

Naast de titel van een boek, is 'Meester over je gedachten' ook de benaming van een eendaagse workshop bij Mindtuning in Waddinxveen. De lesstof is gebaseerd op de jarenlange praktijkervaring van Pieter Frijters, opgedaan tijdens ontelbare sessies, waarbij hij mensen van hun piekerprobleem afhielp door ze te leren de vicieuze piekercirkel te doorbreken. Het vinden van de 'uitknop' dus. Sterker nog, Pieter Frijters beweert dat de consequente toepassing van deze lesstof het onmogelijk maakt een burn-out te krijgen. Naast deze workshop doet Mindtuning echter aanzienlijk meer. Coaching - individueel of in groepsverband -, cursussen 'spreken in het openbaar', workshops voor zelfvertrouwen en een masterclass Mindtuning zijn slechts enkele voorbeelden.

Stop met piekeren

Terug naar het piekeren. Waardoor wordt dat nu eigenlijk veroorzaakt? Pieter Frijters gaat er eens goed voor zitten: "Er speelt een probleem(pje) dat je niet direct kunt oplossen, of waar je geen controle over hebt. Geef je toe aan de wens om wat je in de weg zit onder controle te krijgen, dan wordt het van kwaad tot erger. Je bent waarschijnlijk met zaken bezig waar je weinig of geen invloed op hebt. Vervolgens ga je focussen op wat je niet wilt. Je krijgt je hoofd niet leeg en raakt het overzicht kwijt. Je wilt nog meer controle maar dat lukt je juist niet. Je ervaart frustratie en je maakt je steeds meer zorgen". Dat klinkt niet goed; waar kan dat allemaal toe leiden? "Je kunt niet meer adequaat presteren onder druk. Je creatieve vermogen raakt verlamd en helder denken lukt nauwelijks meer. Het wordt een chaos in je bovenkamer. Je spieren staan op spanning en je krijgt slaapklachten, stijve schouders, concentratiestoornissen, spanning in de maagstreek en soms hoofdpijn. Dit resulteert gemakkelijk in een paniekaanval.

Ga je dáár vervolgens twee uur per dag over piekeren dan wordt het een fobie. De kans om een burn-out te krijgen is even groot en een combinatie van een burn-out en angst is de volgende mogelijkheid." Stopzetten dus. Maar hoe doe je dat? Hoe zet je die knop om? "Alles wat aandacht krijgt, groeit. Iedere poging om het piekeren te stoppen zorgt ervoor dat het erger wordt; proberen het naast je neer te leggen ook. Aan al ons denken, dus ook aan piekeren, gaan vragen vooraf. Dat kunnen wel 6000 vragen per dag zijn. Het is dus de kunst jezelf de juiste vragen te stellen. Dat kan door vragen richting een doel te stellen en daarop op door te blijven vragen.

Een goede tip is de volgende: speelt er toch steeds een hardnekkige vraag door je hoofd, pak daar dan een kernwoord uit en draai de letters om. Ben je bang voor ontslag, denk dan aan angst voor ontslag. Het woord verliest zijn lading en sorteert geen effect meer. Ook sporten werkt goed tegen piekeren: het geeft je gedachtewereld een heel andere lading. Denken leidt namelijk gemakkelijk tot piekeren als er verder geen andere activiteit is. Lichamelijke inspanning maakt de geest helder". Prima,

maar wat komt daarvoor dan in de plaats? De zorgen verminderen immers niet. "Je bent weer in staat om je bezig te houden met de werkelijkheid, de dingen die je wel wilt. Door bovenstaande technieken en tips toe te passen kun je de zorgen niet wegtoveren, maar je kunt wel de lading die je ze geeft weghalen. Veel belangrijker nog is het om creatief te blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Want, als er een probleem is, dan is er ook een oplossing. Een huwelijkscrisis kan een betere relatie - of anders nieuwe kansen en mogelijkheden - opleveren. Een kredietcrisis laat je pas op de plaats maken: besparen op kosten, ontwikkelen van nieuwe producten, of aanpassen aan een andere markt. Een uitstekende tijd om aan research en ontwikkeling te doen. Niet piekeren helpt je om creatief te denken in nieuwe kansen." Er zijn dus heel veel voordelen als je echt

stopt met piekeren? "Precies!" veert Pieter Frijters op. "Je merkt dat je weer helder denkt, keuzes maakt en stressvolle situaties prima de baas kunt. De kans op een burn-out wordt nihil. Er valt zoveel te genieten in het leven, daar kun je weer volop aan meedoen! Het geeft je een ongekend vertrouwen in jezelf!"

Wilt u ook stoppen met piekeren?

Wilt u dat eindeloze woelen in de nachtelijke uren inruilen voor een goede nachtrust en een heldere blik op hoe u uw leven en werk voortaan gaat inrichten? Neem dan contact op met Mindtuning BV in Waddinxveen en schrijf u in voor de workshop 'Meester over je gedachten' bij: Frijters Mindtuning BV. Coaching meester over je gedachten